NBBS: Bác sĩ Huy có thể cho biết ung thư tuyến giáp là gì?

BS Vương Gia Huy: Tuyến giáp là một tuyến nhỏ nằm ở cổ có chức năng chính là nội tiết giúp điều hòa nhịp tim, huyết áp, thân nhiệt, và cân nặng… Ung thư tuyến giáp xảy ra khi các tế bào tuyến giáp phát triển, phân chia bất thường và mất kiểm soát. Ung thư tuyến giáp có nhiều loại và trong đó loại thường gặp nhất là ung thư giáp dạng nhú (papillary thyroid cancer). Các loại ung thư tuyến giáp khác có thể gặp là ung thư giáp dạng nang (follicular thyroid cancer), dạng tủy (medullary thyroid cancer), kém biệt hóa, hoặc không biệt hóa (anaplastic thyroid cancer).

NBBS: Bác sĩ có thể cho biết về tình hình ung thư tuyến giáp ở VN?

BS Vương Gia Huy: Ung thư tuyến giáp là một loại ung thư thường hay gặp ở nữ giới so với nam giới. Hiện nay ở Việt Nam, ung thư tuyến giáp đứng hàng thứ 8 trong số các loại ung thư ở nữ giới với hơn 200.000 ca mắc mới mỗi năm. Điều đáng lưu ý là trong vòng khoảng 20 năm qua tần suất ung thư tuyến giáp đã tăng gấp 4 lần. Đây là một con số đáng lo ngại nhưng cần phải được hiểu đúng để tránh gây tâm lý hoang mang. Một giả thuyết được nhiều người chấp nhận là nguyên nhân chính của việc tăng tần suất ung thư tuyến giáp đó là việc phát triển các phương tiện giúp chẩn đoán bệnh ở giai đoạn sớm ví dụ như siêu âm tuyến giáp. Và nhiều nghiên cứu cũng đã chứng minh giả thuyết này. Điều đó có nghĩa là số lượng ung thư tuyến giáp tăng trong những năm gần đây là do việc áp dụng các phương pháp tầm soát và chẩn đoán hiện đại chứ không phải do gia tăng các yếu tố gây ung thư.

NBBS: Như BS nói ung thư tuyến giáp là một loại ung thư thường gặp, đặc biệt ở nữ giới. BS có thể cho biết các nguyên nhân có thể gây ra ung thư tuyến giáp?

BS Vương Gia Huy: Nguyên nhân của ung thư tuyến giáp vẫn còn đang tranh cãi. Một giả thuyết đã được chứng minh có thể khởi phát ung thư tuyến giáp ở trẻ em đó là do phóng xạ. Sau các thảm họa hạt nhân ở Chernobyl hay Fukushima, người ta đã theo dõi và phát hiện tần suất ung thư tuyến giáp tăng đột biến ở trẻ em những năm sau đó ở những thành phố này. Một số loại ung thư tuyến giáp có thể di truyền, thường gặp là ung thư giáp thể tủy. Dạng ung thư này liên quan với các bệnh lý di truyền ví dụ như hội chứng đa u tuyến nội tiết (MEN), hội chứng Cowden… Các giả thuyết khác ví dụ như lượng tiêu thụ I-ốt (Iodine), hệ miễn dịch của cơ thể bị rối loạn, hoặc do yếu tổ tuổi tác hiện vẫn còn chưa rõ ràng và cần nhiều nghiên cứu thêm.

NBBS: Vậy ung thư tuyến giáp có nguy hiểm không, tỉ lệ sống của bệnh nhân khoảng bao nhiêu phần trăm?

BS Vương Gia Huy: Ung thư tuyến giáp hầu hết có tiên lượng tốt, tỉ lệ sống còn sau 5 năm hoặc 10 năm có thể trên 95%. Tiên lượng sống của ung thư tuyến giáp sẽ phụ thuộc vào dạng bệnh lý mô học. Trong số các loại ung thư tuyến giáp, loại có tiên lượng tốt nhất là ung thư tuyến giáp dạng nhú, sau đó là dạng nang, dạng tủy, và kém biệt hóa. Ung thư tuyến giáp dạng nhú thường tiến triển chậm và ít di căn hạch hay di căn xa. Loại ung thư tuyến giáp có tiên lượng xấu nhất là ung thư tuyến giáp không biệt hóa (hay còn gọi là thoái sản). Loại ung thư này thường tiến triển rất nhanh, kích thước to lúc phát hiện, và hầu hết sẽ di căn hạch và di căn xa nếu không điều trị kịp thời. Tỉ lệ sống còn của ung thư giáp dạng không biệt hóa khá thấp; tỉ lệ sống trong vòng 1 năm chỉ là 70% và tỉ lệ này giảm xuống chỉ còn 10% sau 5 năm kể từ lúc phát hiện bệnh. Các loại ung thư tuyến giáp dạng thể tủy và kém biệt hóa sẽ có tiên lượng trung bình nằm ở giữa mức tiên lượng của ung thư tuyến giáp dạng nhú và không biệt hóa.

NBBS: BS có thể cho quí thính giả biết các triệu chứng thường gặp của ung thư tuyến giáp và khi nào cần phải lưu ý đi khám nếu có các triệu chứng đó?

BS Vương Gia Huy: Ung thư tuyến giáp thường không có triệu chứng và bệnh sẽ phát triển âm thầm. Nhiều trường hợp ung thư tuyến giáp phát hiện tình cờ khi bệnh nhân đi khám bệnh tổng quát. Các triệu chứng hay gặp của ung thư tuyến giáp bao gồm: bệnh nhân thấy u ở cổ hoặc thấy cổ to ra, thay đổi giọng nói, khàn tiếng, nuốt khó, đau ở cổ, nổi hạch ở cổ…Các bạn nên đi khám BS nếu các bạn có các triệu chứng ở trên.

NBBS: Nếu không may bị ung thư tuyến giáp, BS có thể cho biết các phương pháp điều trị hiện tại đang có cho ung thư tuyến giáp?

BS Vương Gia Huy: Hiện tại đối với hầu hết các loại ung thư tuyến giáp thì phẫu thuật là phương pháp có hiệu quả nhất và thường được áp dụng nhất. Tuy nhiên, phác đồ điều trị ung thư tuyến giáp thường phụ thuộc vào nhiều yếu tố ví dụ như yêu cầu của bệnh nhân, giai đoạn bệnh, loại mô học. Nếu ung thư tuyến giáp là dạng nhú hoặc dạng nang và còn ở giai đoạn sớm (chưa di căn hạch hoặc di căn xa) thì chỉ cần phẫu thuật cắt một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp. Hiện tại thì phẫu thuật điều trị ung thư tuyến giáp có thể thực hiện theo kiểu truyền thống là mổ hở hoặc mổ nội soi. Nếu ung thư tuyến giáp đã di căn hoặc dạng mô học là không biệt hóa thì cần phải có các phương pháp điều trị hỗ trợ khác ví dụ như phương pháp điều trị phóng xạ iod, xạ trị, hoặc hóa trị. Các BS điều trị sẽ tư vấn cho các bạn kĩ hơn về các phương pháp này trước khi điều trị.

NBBS: Tôi rất sợ khi nghe đế phẫu thuật. Liệu phẫu thuật điều trị ung thư tuyến giáp có nhiều biến chứng? Các biến chứng có thể gặp là gì?

BS Vương Gia Huy: Phẫu thuật điều trị ung thư tuyến giáp thường sẽ cắt một phần tuyến giáp nếu u kích thước nhỏ và cắt toàn bộ tuyến giáp nếu u ở cả 2 thùy hoặc kích thước lớn. Phẫu thuật cắt tuyến giáp thường ít gây biến chứng. Các biến chứng có thể gặp trong phẫu thuật điều trị ung thư giáp xảy ra do những tổn thương các cơ quan hoặc tuyến lân cận của tuyến giáp (ví dụ như tuyến cận giáp hoặc dây thần kinh). Các biến chứng hay gặp bao gồm: hạ canxi máu, nhiễm trùng sau mổ, mất giọng tạm thời hoặc vĩnh viễn.

NBBS: Có nên tầm soát ung thư tuyến giáp mỗi năm nếu tôi không có các triệu chứng trong số các triệu chứng BS đã liệt kê lúc trước? Nếu có, BS có thể cho biết thêm thông tin về các phương pháp này?

BS Vương Gia Huy: Hiện tại các tổ chức quốc tế không khuyến cáo tầm soát ung thư tuyến giáp ở những bệnh nhân không có triệu chứng.